TULIPAN (Tulipa) - odmiany, uprawa i zastosowanie

Tulipany są bez wątpienia najpopularniejszymi wiosennymi roślinami cebulowymi.
Pierwsze zakwitają tulipany botaniczne. Następne są pojedyńcze i pełne wczesne a na przełomie kwietnia i maja zakwitają tulipany z grupy Triumph i mieszańce Darwina.

Pola tkwitnących tulipanów w ogrodzie botanicznym

W maju kwitną tulipany z grupy Crispa i tulipany liliokształtne oraz tulipany Cottage. W drugiej połowie maja zakwitają tzw. tulipany Rembrandta, tulipany papuzie i peoniowe. Pod koniec maja kwitną tulipany z grupy Virdoflora. Tak więc przy odrobinie wiedzy można się cieszyć nimi przez większą część wiosny.

Opis rośliny

Roślina cebulowa wypuszczająca pęd kwiatowy, na szczycie którego osadzony jest najczęściej jeden kwiat. Czasem pęd u góry się rozgałęzia i wyrasta z niego kilka kwiatów. I właśnie te kwiaty stanowią o wartości dekracyjnej rośliny - mogą mieć różne kształty i kolory ale dla porządku należy podać że okwiat składa się z trzech zewnętrznych i trzech wewnętrznych listków okwiatu. Na pędzie odsadzone są 3-5 liście, kształtu najczęściej eilptycznego, pokryte woskowym nalotem. Ciekawe w kształcie są tulipany liliokształtne o płatkach u nasady pękatych, potem zwężonych a na końcach lekko rozchylonych i zaostrzonych. Inne są kwiaty tulipanów papuzich; ogromne o fantazyjnie postrzępionych płatkach, które w miarę rozkwitania szeroko się rozchylają. Z kolei tulipany Rembrandta maja płatki pokryte smugami w kontrastowych barwach. Ciekawa jest geneza ich powstania - odmiany te wytworzyły się przez zarażenie wirusem. Obecnie tulipany Rembrandta są dostępne jako bezwirusowe i stabilne. Z kolei tulipany fryzowane cechują płatki o postrzępionych brzegach.
Gama kolorów, w których kwitną tulipany jest szeroka - od śnieżno białych przez kremowe, żółte, pomarańczowe i różowe do ciemno czerwonych, fioletowych. Nie ma tylko tulipanów w kolorze czysto niebieskim.


Tulipany botaniczne są mniejsze od odmian ogrodowych i z reguły łatwiejsze w uprawie. . Jak wszystkie tulipany wymaga jednak nieco starania, szczególnie ważna jest jakość i wilgotność gleby. Mogą być narażone na ataki szkodników i chorób ale są bardziej odporne niż odmiany szlachetne. Najpopularniesze tulipany botaniczne to : tulipany Kaufmanna, tulipany Greiga, tulipany Tarda, tulipany dzikie, tulipany Auchera (tulipan mały), tulipany Bakera, tulipany Klusjusza. Do tulipanów botanicznych zalicza się też tulipany Fostera, ale te które są dziś uprawiane w ogrodach są krzyżowkami uzyskanymi w wyniku hodowli. Więcej o tulipanch botanicznych...

Uprawa

Wiekszość odmian uprawianych przez amatorów to mieszańce ogrodowe, dość odporne na niekrzystne warunki atmosferyczne i nie sprawiające zbyt wielu kłopotów.
Wszystkie tulipany sadzi się w odpowiednio przygotowanym miejscu w terminie od połowy września do połowy października. Cebulki umieszcza się na głębokości 10-15 cm. W pierwszym roku mogą rosnąć w przeciętnej glebie (bo mają zapas składników pokarmowych w cebulkach) ale w następnych latach aby utrzymać efektownie kwitnienie tulipanów, glebę należy starannie uprawiać tzn. nawozić np. kompostem i spulchniać. Po posadzeniu obficie podlać.




Najbardziej odpowiada im gleba zasobna w próchnicę, głęboko spulchniona i wilgotna o odczynie obojętnym. Wiekszość odmian znosi lekkie zacienienie ale dzikie tulipany sadzi się na stanowiskach słonecznych.
Na zimę cebule lepiej przykryć śćiółką z liści, którą usuwamy wczesną wiosną.
Tulipany na rabatach mogą pozostać w tym samym miejscu przez 3-4 lata. Wykopuje się je gdy liście pożółkną i zaczną zasychać, czyli na przełomie czerwca i lipca. Pozbawione liści cebulki suszy się rozkładając je w w ciepłym, suchym i przewiewnym miejscu (ale nie na słońcu!). Wysuszone przechowuje się w suchym pomieszczeniu najlepiej w temp. około 20 st.C.
Jeżeli chodzi o choroby tulipanów, to najczęściej występuje pstrokatość tulipanów będąca objawem choroby wirusowej. Porażone rosliny wykopać z cebulkami i spalić. Przy deszczowej pogodzie tulipany mogą zostać zaatakowane przez grzyby Botrytis powodujące powstawanie szrobiałych plam i pleśniowego nalotu na liściach. Zapobiega się tej chorobie przez zaprawianie cebulek odpowiednim fungicydem a porażone rośliny najlepiej usunąć.

Rozmnażanie

Tulipany rozmnaża się z cebulek przybyszowych.

Zastosowanie

Można je uprawiać na odrębnej rabacie - tak uprawia się tulipany przeznaczone na kwiat cięty. Po przekwitnięciu i uszchnięciu pozostaje puste miejsce, które trzeba jakoś zagospodarować. Można też mieć wątpliwości co do uroku takiej rabatki, nawet w rozkwicie. Znacznie lepiej komponują się na mieszanej rabacie bylinowej, gdzie sadzimy je w małych grupach po 10-15 cebulek. Jeżeli mamy wydzieloną część ogrodu, w której posadziliśmy roslinność stepową to tam też tulipany będą dobrze się czuły i wyglądały. Niewielkie dzikie tulipany sadzi się z przodu ogródka skalnego.
Tulipany wielkokwiatowe wykorzystuje się na kwiat cięty i do pędzenia. Najdłużej w wazonie wytrzymują tulipany liliokształtne nie zmieniając przy tym kształtu. Kwiaty przeznaczone na bukiety ścina się rano, najwyżej z jednym lisciem przy łodydze, wybierając egzemplarze półotwarte.

Tulipany w trawie przy Zamku Książąt Sułkowskich w Bielsku-Białej

Ciekawostki

Cebulki tulipanów sprowadzono do Europy z ogrodów perskich i tureckich. W XVI wieku były tak cenne dla Holendrów, że ich wartość dorównywała wartości złota.
Obecnie największym eksporterem tulipanów na świecie jest Holandia, gdzie na wiosnę rozkwitają gigantyczne tulipanowe pola. Holandia produkuje ponad 4 mld tulipanów rocznie. Głownymi odbioracmi są kraje europejskie (ponad 630 mln kwiatów), Japonia (około 180 mln) i Stany Zjednoczone (około 140 mln kwiatów rocznie).

Sporą kolekcję tulipanów można podziwiać w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi - każdego roku wiosną zakwita tam około 50 tysięcy tuliapnów.

ROŚLINY CEBULOWE I BULWIASTE

Większość roślin cebulowych bardzo efektownie kwitnie a na dodatek w porze wczesnej wiosny kiedy inne rośliny dopiero zaczynają wegetację a ludzie zmęczeni są zimą. Ożywią i upiększą każdy wiosenny ogród. Nie znaczy to że z końcem wiosny trzeba pożegnać się z roślinami cebulowymi bowiem umiejętny dobór zapweni nam kwitnący ogród od wczesnej wiosny do pierwszych jesiennych przymrozków.
więcej na temat roślin cebulowych i bulwiastych w ogrodzie ...