PNĄCZA OGRODOWE WIELOLETNIE I JEDNOROCZNE

Pnącza ogrodowe to grupa roślin posiadająca wiele zalet; z reguły nie potrzeba zbyt wiele miejsca aby je zasadzić a do tego ich siła wzrostu jest duża. Są nie tylko dekoracyjne ale i użyteczne: doskonale sprawdzają się jako żywy parawan gdzy chcemy coś zasłonić lub odgrodzić.

Tunel z pnączy - Ogrody Hortulus

Niektóre pnącza potrzebują podpór wokół których mogą się okręcać. Pnącza takie wspinają się wykorzystując pędy wierzchołkowe, które wykonując ruchy krążące owijają spiralnie niezbyt grube podpory takie jak siatki ogrodzeń, kraty czy paliki. Są to pnącza wijące się.
Inaczej radzą sobie pnącza czepne, które przyczepiają się do podpór wykorzystując organy czepne takie jak wąsy czy korzenie czepne. Te pnącza doskonale wspinają się po murach i innych powierzchniach nie potrzebując dodatkowych podpór.

Większość pnączy ma przeciętne wymagania glebowe ale są też wyjątki; na przykład róże pnące czy powojniki. Warto jednak ze względu na to że często sadzi się pnącza przy domach czy ogrodzeniach, gdzie ziemia jest dość marna, wysuszona i z resztkami gruzu, przed posadzeniem roślin przygotować glebę. Wystarczy wykopać nieco większy dołek i wypełnić go ziemią kompostową lub odpowiednią ziemią ze sklepu ogrodniczego.

Jednoroczne rośliny pnące nadają się szczególnie do szybkiego zazieleniania ścian, płotów, ogrodzeń czy altan lub pergoli. Sadzonki pnaczy jednorocznych najlepiej wysiać pod koniec lutego i hodować w domu. Takie rośliny szybciej będą się rozrastały na wiosnę.
Wieloletnie pnącza doskonale nadają się do tworzenia żywych ścian czy parawanów, mogą być ozdobą pergoli lub zasłaniać nieciekawe miejsca w ogrodzie. Potrzeba jednak często kilku lat aby dostatecznie się rozrosły, dobrze się prezentowały i osłaniały. Zanim to nastąpi można je uzupełnić pnącymi roślinami jednorocznymi, które w ciągu jednego okresu wegetacyjnego stworzą zieloną ścianę. Jeżeli pnącze jednoroczne silnie rośnie (np. fasola wielokwiatowa, tunbergia czy wilec) i ma tendencję do zagłuszania pnącza wieloletniego to lepiej uprawiać pnącze jednoroczne w pojemniku ustwionym w pobliżu pnącza wieloletniego. Wtedy rośliny nie będą z sobą konkurować w dostępie go substancji odżywczych i wody.

Najpopularniejsze pnącza jednoroczne:

Wilec purpurowy - do obsadzania ogrodzeń, murów czy altan do wysokości 2-3 m. Wilce kwitną od lipca do pierwszych przymrozków wypuszczając duże lejkowate kwiaty. Barwy kwiatów są nie tylko purpurowe ale karminoworóżowe, filetowoniebieskie, białe lub szafirowe. Ulistnienie wilca jest też efektowne: duże liście o sercowatym kształcie. Wilce pną się owijając swe cieńkie łodygi wokół podpór. Roślina lubi żyzną glebę i słoneczne stanowisko. Więcej informacji...

Fasola wielokwiatowa - dorasta do 4 m.wysokości. Nasiona fasoli wysiewa się na miejsca stałe w połowie maja; po wiosennych przymrozkach. Kwiaty są najczęściej ceglasto-czerwonym ale mogą być też białe lub czerwono-białe. Kwitnie od lipca do września. Fasola rośnie szybko owijając się wokół podpór, ma małe wymagania; wystarczy jej średnio żyzna i wilgotna gleba. Daje dużo masy zielonej.Więcej informacji...

Groszek pachnący - możemy go użyć chcąc stworzyć w ogrodzie wonną i kolorową ścianę. Groszek pnie się po podporach do wys. 150 cm, wydając od czerwca do sierpnia pachnące kwiaty o lekkiej "motylkowej" budowie i "cukierkowych" barwach. Roślina wymaga gleby żyznnej, pulchnej, średnio wilgotnej i słonecznego stanowiska. Wysiewa się go w pierwszych dniach kwietnia wprost do gruntu. Nadaje się na balkony i tarasy. więcej informacji...

Chmiel japonski - dorasta do około czterech metrów długości, pokryty jest w całości dużymi, dłoniastymi liśćmi. Ma też kwiaty w formie łuskowatych szyszek. Jego pędy pną się doskonale po rozciagnietych drutach, siatkach lub rusztowaniach drewnianych czy metalowych. Jest mało wymagjący i łatwy w uprawie nawet dla początkującego ogrodnika. Najlepiej rośnie w pełnym słońcu lub półcieniu, w podłożu żyznym, wilgotnym i lekkim. Doskonale nadaje sie do uprawy na balkonach i tarasach.

Tunbergia oskrzydlona - zwana też czasem czarnooką Zuzanną. Właściwie jest to pnącze wieloletnie ale w naszym klimacie potrzebuje pomieszczenia do zimowania. Znacznie łatwiej uprawiać ją jako roślinę jednoroczną tym bardziej że dobrze kiełkuje i rośnie bardzo szybko. Ozdobą tego pnącza są liczne kwiaty, żółte lub rzadziej pomarańczowe z czarnym oczkiem. Kwitnie od czerwca do października. Lubi ciepłe, słoneczne miejsca, powinna być regularnie podlewana i nawożona. więcej informacji...

Pnacza jednoroczne:

Pnącza wieloletnie łatwe w uprawie:

Najpopularnieszym pnączem wydaje się być bluszcz pospolity - łatwy w uprawie, nadaje się do miejsc mocno zacienionych, może rosnąć przy północnej ścianie budynku lub pod drzewami, tam gdzie nie chce rosnąć trawa. Bluszcz to pnącze o liściach zimnozielonych; jego pędy przyczepiają się do murów, drzew i wszystkiego co stanie na jego drodze za pomocą korzeni przybyszowych, które silnie wrastają w szczeliny. Nadmiar pędów bluszczu porastającego drzewo należy usuwać aby nie doprowadzić do zaduszenia drzewa. Bluszcz jest odporny na niekorzystne warunki, lubi ziemię próchniczą, wapienna, umiarkowanie wilgotną. Bardziej wrażliwe na niskie temperatury sa odmiany o pstrych i plamistych liściach. Bluszcz rozmnaża się wegetatywnie za pomocą sadzonek, które łatwo się ukorzeniają. Wiecej informacjii...

Winobluszcz pięcolistkowy - to kolejne bardzo popularne pnącze nazywane też czasem dzikim winem. Potrzebuje podpór do pięcia się w górę, w krótkim czasie osiągając spore rozmiary. Najbardziej dekoracyjną częścią rośliny są liście składające się z pięciu, złożonych dłoniasto, podłużnych listków. Szczególnie efektowne są liście winobluszczu pięciolistkowego jesienią zmieniając barwę na różne odcienie czerwieni - od jasnokoralowej do ciemnej purpury. Kwiaty są drobne i niepozorne, bardziej dekoracyjne są czerne owoce. Zwisające pędy winobluszcza nadają się do obsadzania ścian domów, pergoli czy siatek ogrodzeniowych. Dobrze znosi warunki miejskie, może rosnąć w uboższych i suchych glebach. więcej infromacjii...

Wiciokrzewy - są znane i uprawiane na całym świecie. Nadają się do obsadzania bramek, pergoli czy trejaży. Mogą rosnąć też przy domu ale wymagają dodatkowych podpór. Dość dobrze znoszą nasze zimy i mogą rosnąć w prawie każdej glebie ale jakość gleby ma wpływa na obfitość wydawanych kwiatów. Nie szkodzi im zanieczyszczone powietrze miejskie. Stanowisko powinno być słoneczne. Kwitnące wiciokrzewy pieknie pachną.

Wiciokrzew pomorski dorasta nawet do 6 m. Kwitnie w maju i czerwcu zmieniając barwę kwiatów z biało-różowej lub żółtawo-białej na żółtą pod koniec kwitnienia. Dekoracyjne są również czerwone owoce rośliny. Wymaga żyznej i wilgotnej gleby i słonecznego stanowiska. więcej infromacjii...

Wiciokrzew japoński - rośnie dość szybko, znosi dobrze pełne nasłonecznienie jak i lekki półcień. Może rosnąc w prawie każdej glebia . Ma płytki system korzeniowy, który może ulec przesuszeniu podczas długiej suszy - należy pamiętać wtedy o systematycznym podlewaniu.

Rdest Auberta - zasługuje na uwagę ze względu na takie cechy jak: wytrzymałość na warunki miejskie, upały i suszę. Jest to pnącze szybko rosnące i dające sporą masę kwiatów; białych, bardzo drobnych, zebranych w duże luźne wiechy. Kwitnie od czerwca aż do mrozów. W czasie ostrych zim może przemarzać ale po przycięciu w krótkim czasie wydaje nowe pędy. Rdest Auberta osiąga wysokość 10-15 m. a jego cieńkie i elastyczne pędy owijają się wokół podpór dając dużą masę zieleni i kwiatów. Nadaje się do obsadzania ogrodzeń, dużych altan i pergoli.więcej informacji...

Również hortensję pnącą można zaliczyć do pnączy dość łatwych w uprawie choć wymaga dobrej, żyznej i lekko kwaśnej gleby. Nie ma za to specjalnych potrzeb co stanowiska ale nie powinno to być miejsce zbyt gorące i bardzo słoneczne. Jest też wytrzymała na mrozy - jedynie w surowe i bezśnieżne zimy może przemarzać. Jest odporna na zanieczyszczenie powietrza. Ze względu na dużą masę pnącze to potrzebuje solidnej podpory. Posadzona bez podpory będzie się płożyć po powierzchni ziemi tworząc zwarty kobierzec. Hortensja pnąca może być cięta do pożądanej wysokości a cięcie pobudza roślinę do rozkrzewiania.
więcej informacji...

Chmiel zwyczajny - dorasta dnawet do 6 m. Wytwarza mase żywej zieleni oraz ozdobne szyszki, które pojawiaja się w dużych ilościach na roślinie. Chmiel zwyczajny to roślina dwupienna; na jednej roślinie wyrastają tylko kwiaty żeńskie lub tylko męskie. Ma silny system korzeniowy . Jeżeli nie zapewnimy jej podpory to będzie się płożyć. więcej informacji...

Pnacza wieloletnie łatwe w uprawie:

Pnącza wieloletnie trochę trudniejsze w uprawie:

Powojniki - to jedne z najpiekniejszych pnączy ogrodowych; potrzebuje niewiele miejsca a kwitnie, od czerwca, wręcz imponujaco. Najłatwiejsze w uprawie są odmiany powojnika Jackmana - są dość wytrzymałe na mróz, bardziej odporne na różne choroby nękajace powojniki. Powojnik może rosnąć zarówno w półcieniu jak i w pełnym słońcu ale wtedy powinno utrzymywać się glebę w stanie wilgotnym np. przez ściółkowanie. Dolne pędy powojnika powinny być zacienione; w tym celu najlepiej posadzić w poblizu pnącza niski krzew. Najlepsze miesiace na sadzenie powojnikow tp sierpień, wrzesień i październik.Więcej informacji...

Róże pnące - można uprawiać zarówno w dużych ogrodach jak i małych ogródkach, prowadząc po pergolach lub łukach albo sadząc przy ścianach budynków. Kwitnące pędy róż mogą tworzyć kilku metrowe girlandy obsypane tysiącem kwiatów. Róże pnące wspinają się bez użycia korzeni czepnych, co powoduje że muszą być podwiązywane do podpór. Najlepiej używać do tego celu tasiemek, podwiązywać nie za mocno aby nie zmiażdżyć pędów. Aby uzyskać najbujniejsze kwitnienie należy będy prowadzić poziomo. Najodpowiedniejsza gleba do uprawy róż pnących powinna mieć dużą zawartość próchnicy. Stanowisko słoneczne ale nie należy sadzić ich przy ścianach południowych, które w słoneczne dni się nagrzewają, tworząc dogodne warunki do rozwoju szkodników (np. mszyc).Dobrym towarzystwem dla róż pnących są wielkokwiatowe odmiany powojnika. Więcej informacji...

Milin amerykański - pnącze bardzo efektowne ale wymagające szczególnej uwagi. Kwitnie bardzo długo bo od lipca do wczesnej jesieni.
Kwiaty w kształcie trąbki o ceglastoponarańczowym, ognistoczerwonym lub żółtopomarańczowym kolorze. Warto je mieć w ogrodzie mimo, że jest wrażliwe na mróz, potrzebuje ciepłego i zacisznego stanowiska orza żyznej i próchniczej gleby, odpowiednio wilgotnej i zdrenowanej. Wymaga nawożenia. Pnacze to słabo się wije ale ma korzenie czepne. Warto je podwiązywać a glebę wokoło rośliny wyściółkować. Więcej informacjii...

Winobluszcz trójklapowy - bardzo dobrze przyczepia się do ścian drewnianych i murów z cegły lub betonowych. Potrafi wspinać się bardzo wysoko, nawet do 20m. Może być wykorzystywany do przykrycia nieciekawych elementów otoczenia bo po pewnym czesie dość dokładnie je zasłoni. Na murach ustawiają się dachówkowato, klapami liści do dołu tworząc czasem dość zwartą powierzchnię. Elementem ozdobnym winobluszcza trójklapowego są liście: pojedyńcze o trzech trójkątnych klapach, o gładkiej powierzchni, ciemnozielone i błyszczące. Jesienią pięknie się przebarwiają przybierając stopniowo barwę najpierw pomarańczową, potem ceglastą a na końcu ciemoczerwonego wina. Winobluszcz trójklapowy jest odporny na dym i kurz miejski ale trochę mniej odporny na mrozy - lepiej kupić roślinę szczepioną na winobluszczu pięciolistkowym i nie sadzić go przy połundniowych ścianach budynków, gdzie szkodzą mu zbyt duże wahania temperatury w ciągu dnia i nocy. Więcej informacji...

Pnacza wieloletnie trudniejsze w uprawie:

A na koniec pnącza trochę nietypowe i egzotyczne :

Glorioza - właściwie kwiat doniczkowy do uprawy w mieszkaniu albo szklarni, ale w okresie letnim może być wystawiana na balkon albo taras, pod warunkiem, że o niej nie zapomnimy bo jest bardzo wrażliwa, szczególnie na niskie temperatury. Temperatura podłoża powinna wynosić 17-20°C, a powietrza od 18°C, przy pochmurnej pogodzie, do 30°C latem, w dni słoneczne. Jeżeli jest zimniej (co w naszym klimacie często nawet w lecie się zdarza) lepiej gloriozę schować do domu. Pnacze to dorasta do 2-3 m wysokości a jego najwiekszym atutem są duże kwiaty o płatkach w internsywnych, ciepłych kolorach. Najczęściej mają barwę czerwoną lub czerwonoróżową z żółtym brzegiem ale są też gloriozy o kwiatach pomarańczowych lub żółtych. Brzegi płatków są często faliste, pręciki wyeksponowane. Jest roślina bulwiastą i w takiej postaci zimuje. Przed zimą ścinamy część nadziemną gloriozy a bulwę przechowujemy w torfie lub suchym piasku w temperaturze około 15 st.C. Można też zostawić bulwę w doniczce i przechować ją w temperaturze 10-12 st.C.

Męczennica modra, passiflora - Krzew o pnących pędch. Kwiaty duże, białe, z pięcioma dużymi pręcikami i słupkiem z trzema szyjkami, opatrzone są złożonym z pierścienia nitkowatych wyrostków przykoronkiem. Roślina dość łatwa w uprawie, ale wrażliwa na niskie temperatury i wymaga pewnych prac pielęgnacyjnych. Na zewnątrz może rosnąć do września, bo znosi spadki temperatury do -5 st.C. Przed zimą trzeba passiflorę przenieść do pomieszczenia, ktore najlepiej by mialo temperaturę 8-12 st.C. Może być też temperatura wyższa, ale trzeba zadbać o wilgotność powietrza, która powinna wynosić około 60%. W naszych warunkach uparawia się passiflorę w mieszkaniu albo jako roślinę pojemnikową na tarasie lub balkonie.
Więcej o męczennicy błękitnej...

Kobea pnąca - Duże, dzwonkowate kwiaty, razem z kielichami przypominają filiżanki z podstawką. Kolor kwiatów fioletowy, odmiana Alba ma kwiaty białe. Kwiaty wydzielają delikatny zapach, szczególnie wieczorem. Pędy rośliny są wiotkie i kruche, purpurowo podbarwione, z licznymi, splątanymi wąsami. Liście pierzaste, złożone z 2-3 par owalnych listków, które z czasem wybarwiają się na czerwono-fioletowy kolor.
Kobea dobrze owija się wokół podpór. Kwitnie od lipca do jesieni, poszczególne kwiaty utrzymują się przez 2 dni.
Nie jest odporna na mrozy, dlatego z reguły traktuje się ją jak roślinę jednoroczną. Nasiona wysiewamy w końcu lutego lub na początku marca. Można też potraktować kobeę jak roślinę trwałą i spróbować przezimować w doniczce, pozwalając w zimie przejść okres spoczynku. Pędy przycinamy 10-15 cm nad ziemią i ograniczamy podlewanie, nie dopuszczając do zasuszenia.
Więcej o kobei pnącej...

Sundaville - Kwiaty w kształcie trąbki o płatkach korony podwiniętych na brzegach, osadzone na szypułkach po 3-4 na szczytach pędów. Kolor kwiatów czerwony, biały lub różowy. Gardziel kwiatu żółta. Dekoracyjne są również liście sundavillii - cienozielone i błyszczące, owalne kształcie. Pędy rośliny długie, wijące się.
Roślina nie należy do zbyt łatwych w uprawie. Co prawda przy właściwej opiece może żyć długo ale jeśli popełnimy błędy szybko zmarnieje. Przede wszystkim potrzebuje odpowiedniej ilości światła, temperatury i wilgotności powietrza.
Przede wszysktim jest to piekne pnącze na balkony i tarasy. Jeżeli balkonu nie posiadamy to można wystawić roślinę w donicy na ogród - np jako ozdobę trawnika lub w kompozycjach z innymi rośliami. Nadaję się do oranżerii, trochę trudniej rośnie w warunkach pokojowych.
Zimą roślina powinna być przeniesiona do pomieszczenia o temperaturze około 13 -21 st.C; należy też jej zapewnić dużą wilgotność powietrza natomiast ograniczmy podlewanie; robimy to dopiero wtedy gdy zaczyna lekko wiednąć. Podlewamy letnią wodą.
Więcej o sundaville...

Pnącza które można przezimować: