OZDOBNE PĘDY, OWOCE I LIŚCIE - CZYLI NIE TYLKO KWIATY ZDOBIĄ

Najczęściej największą ozdobą ogrodu są kwitnące rośliny - ale nie tylko; istnieje wiele roślin ogrodowych o ozdobnych pędach, owocach czy liściach. Ich walory docenia się najczęściej gdy pora kwitnienia się kończy - czyli późną jesienią i zimą.

Utkane z bukszpanów i berberysów, fot. ogrody w Książu.

Część roślin łaczy walory ozdobne z użytkowymi: ich owoce nie tylko zdobią ale mogą być spożywane przez ludzi lub zwierzęta. Warto tu wspomnieć nie tylko o owocach dzikiej róży, pigwowca, berberysów czy jarzębiny ale i o warzywach takich jak dynia, patison lub jarmuż.

Rośliny o ozdobnych owocach:

Owoce oprócz tego że zdobią rośliną spełniają również funkcję użyteczną - są pokarmem dla ptactwa. Najczęściej owoce mają kolor czerwony lub pomarańczowy ale mogą też być żółte, białe lub granatowe a nawet czarne. Należy jednak pamiętać, że niektóre owoce mogą być trujące, zwłaszcza jeśli w domu są małe dzieci. (patrz dzieci w ogrodzie).
Jarząb kaszmirski - ozdobą tej rośliny są białe jagody i czerwone szypułki.
Śnieguliczka - owoce w postaci charakterystycznych białych kulek pojawiają się pod koniec lata.
Pigwowiec - ma żółte owoce o średnicy kilku centymetrów w kształcie małych jabłuszek - bogate w witaminę C.
Ognik szkarłatny - o pomarańczowych owocach, które wręcz oblepiaja pędy. Owoce pojawiają się pod koniec sierpnia i długo pozostają ozdoba rośliny.
Jarząb pospolity czyli jarzębina - jej pomarańczowo-czerwone owoce zna chyba każdy. Spożycie świeżych owoców jarzębiny może być niebezpieczne - zwłaszcza dla dzieci.
Jabłonie ozdobne - po przekwitnięciu zawiązują małe, kuliste owoce w kolorze purpurowoczerwonym, różowym lub żółtym, które długo utrzymuja się na drzewie.
Rokitnik - posiada kuliste owoce w kolorze pomarańczowym. Roślina najbardziej dekoracyjma w okresie jesiennym.

Berberysy - ozdabiają drobne owoce w kolorze pomarańczowo-czerwonym, które pozostają ozdobą jeszcze na długo po opadnięciu liści.
Dzikie róże - owoce mięsiste w kolorze czerwonym lub pomarańczowym i kształcie kulistym lub podłużnym. Zawierają dużo witaminy C, nadają się na przetwory.
Ostrokrzew - wytwarza jesienią pomarańczowe lub czerwone kuliste owoce (trujące) często używane jako ozdoba w okresie Świąt Bożego Narodzenia.
Irga - drobne czerwone owoce utrzymują się długo na krzwach i są cenionym przez ptaki pożywieniem.
Trzmielina pospolita - ma bardzo ciekawe owoce - jaskraworóżowe, czterograniaste owoce zawierające cztery białe nasiona w pomarańczowej osnówce. Szczególnie efektownie owocuje odmiana Red Cascade . Owoce pojawiają się jesienią i utrzymują się długo po opadnięciu liści. Są silnie trujące.


Sumak octowiec - niewielkie drzewo o rozłożystej zaokrąglonej koronie, na końcach pędów tworzą się bordowe owocostany w kolorze bordowym.
Perukowiec - drzewo, posiada owocostany w kształcie małych kudłatych główek o intensywnym czerwonym zabarwieniu. Najbardziej efektowna odmiana to "Royal Purple".
Mahonia - owoce granatowe pokryte woskowym nalotem.
Czeremcha - granatowe, błyszczące owoce zebrane w kiście.
Dereń świdwa - owoce w kolorze granatowo-czarnym zebrane w luźne grona.
Golteria rozesłana - niski krzew zimozielony, ma czerwone, błyszczące kuliste jagody, którymi krzaczki są gęsto obsypane. Właśnie te owoce są najwiekszą ozdobą i do tego bardzo trwałą. Dekorują krzewy od wczesnej jesieni aż do wiosny roku następnego.
Dynie ozdobne - w zależności od odmiany mogą mieć owoce przypomniające arbuzy, gruszki, grzyby itp. Bardzo efektowne rośliny, ozdobne i trwałe owoce doskonale nadają się na jesienne kompozycje.
Dębik - mała krzewinka o białych kwiatach po przekwitnięciu wytwarza pióropuszowate owocostany, pieknie błyszczące w słońcu.
Sasanka - znana przede wszystkim jako roślina pięknie kwitnąca wiosną. Sasanka jest efektowna też po przekwitnięciu ponieważ tworzy pęki owocostanów pokryte miękkimi jedwabistymi włoskami.

Ozdobne owocolistki czyli szyszki:

Są wytworem roślin szpilkowych, szczególnie efektowne są szyszki jodły koreańskiej; pionowo ustawione w kolorze fioletowym lub niebieskim. Ozdobne są również szyszki świerka serbskiego, zwłaszcza młode: zmieniają kolor z ciemnofioletowego na brązowo-purpurowy.

Rośliny o ozdobnych pędach:

Najbardziej efektowne są zimą, gdy opadną liście, bardziej widoczna staje się ich kolorowa kora - szcególnie na tle śniegu.
Brzozy - jasna kora tych drzew zdobi przez cały rok.
Wierzba biała - kora w kolorze żółtym.
Dereń - ma korę o ognistym, czerwonym zabarwieniu. Są też derenie o żółtym zabarwieniu kory. Najbardziej jaskrawą barwę mają młode pędy.
Wierzba mandżurska - niewysokie drzewo o fantazyjnie powyginanych pędach i żółto-zielonej korze. Pędy wierzby mandżurskiej często używa się w suchych kompozycjach.
Tawuła japońska Goldflame - ma młode pędy w kolorze czerwono-brązowym.
Klon pensylwański - kora w kolorze oliwkowo-zielonym z białymi paskami (starsze pędy). Drzewo dość rzadko spotykane, nadaje się do większych ogrodów.
Klon cynamonowy - ciekawe drzewo ze względu na sztrzępiącą się delikatnymi płatami, cynamonową korę. Jesienią dodatkową ozdobą są przebarwiające się na pomarańczowo lub czerwono liście.
Złotolin - pędy w kolorze zielonym są szczególnie ozdobne o okresie zimowym.
Szczodrzeniec (żarnowiec) - krzew o zielonych wiotkich pędach.

Rośliny o ozdobnych liściach:

Z reguły jeśli roślina ma ozdobne liście to jej kwiaty i owoce są mniej efektowne.
Koleusy - popularne przede wszystkim ze względu na wyjątkowo efektowne liście, jaskrawo wybarwione, różnokolorowe o brzegach ząbkowanych lub piłkowanych. Liście mogą być karminowe, purpurowe, żółte, żółtozielone, złotozielone, jasnożółte, pomarańczowe, pomarańczowobrązowe, w różnych wariantach - z regły w kontrastowych zestawieniach.
Irezyna Herbsta - Irezynę sadzi się z powodu nietypowo zabarwionych liści. Najcześciej są amarantowopurpurowe lub w kolorze czerwonego wina, rzadziej pomarańczowe, błyszczące z wyraźnie zaznaczonymi nerwami. Kształt liści najczęściej jajowaty lub okrągły.
Bluszcze - szczegółnie ciekawe są odmiany o biało-zielonych lub żółto-zielonych liściach.
Trzmielina - niskie krzewy o żółto-zielonych lub biało-zielonych liściach.
Funkia - bylina, ma biało-zielone lub żółtawo-zielone, zebrane w kępy liście przez cały sezon. Są też gatunki funkii o liściach niebieskich - najbardziej intensywny kolor mają rośliny posadzone w cieniu.
Miodunka pstra - dość niska bylina o jasnozielonych liściach z bardzo wyraźnymi białymi plamkami. Dorasta do wysokości 40 cm, rozrasta się szeroko ale ma zwarty pokrój.
Tawuła japońska Goldflame - młode pędy i liście w kolorze czerwono-brązowym z czasem przebarwiają się na kolor intensywnie żółty.
Klon palmowy - krzew lub małe drzewko o dekoracyjnych liściach : drobnych, delikatnych, ozdobnie powcinanych, pięcio lub siedmioklapowych. Liście mogą mieć kolor zielony, jesienią przebarwiające się karminowoczerwono, pomarańczowo lub żółto. Są też odmiany o liściach ciekawie wybarwionych przez cały sezon - najczęściej w kolorze ciemnoczerwonym. Inne z kolei mają liście na wiosnę wybarwione na różowo lub pomarańczowo, latem zielenieją a na jesień znowu fantastycznie się barwią.
Klon japoński - ciekawe liście w żółtym kolorze.
Perukowiec podolski - krzew lub niewielkie drzewo; najbardziej efektowne są perukowce o ciemnobordowych i czerwonych liściach. Perukowce zielone przebarwiają się jesienią na różowo-pomarańczowy lub czerwony kolor. Jeśli dodać do tego kwitnące późną wiosna drobne, zebrane w kiście kwiaty i pojawiające się latem kudłate owoce, to jest to drzewo warte zasadzenia w ogrodzie.
Paciorecznik indyjski (Canna)- bylina kłączowa o liściach purpurowo-brązowych lub niebieskawo-zielonych.
Żurawka - bylina sadzona przede wszystkim ze względu na ozdobne liście - kolorowe, często ze wzorem, powcinane, czasem poskręcane. Liscie żurawek mogą być w kolorze ciemnego wina, są też odmiany o liściach fioletowych, pomarańczoworóżowych lub żółtozielonych. Żurawki dobre są nie tylko do dekoracji ogrodu ale też do obsadzania balkonów i tarasów.
Berberys - wiele odmian tego krzewu ma liście zabarwione na pomarańczowo lub purpurowo.

Wiele jest też roślin, które wiosną i latem "robią za tło" a dopiero jesienią dają prawdziwy barwny pokaz:
Winobluszcz pięciolistkowy - pnącze, które przez wiosnę i lato służy jako zasłona, jesienią stanowi mocny akcent w ogrodzie, kiedy liście i młode pędy zmieniają barwę na różne odcienie czerwieni - od jasnokoralowej do ciemnej purpury.
Sumak octowiec - niewielkie drzewo o rozłożystej koronie, którego liście przebarwiaja się jesienią na kolor pomarańczowo-czerwony.
Robinia (akacja) grochodrzew - liście tego drzewa jesienią wybarwiają się intensywnie żółto.
Bergenia - bylina, jej liscie stają się czerwonawe w połowie jesieni.
Borówka amerykańska - krzew użytkowy znany ze smacznych owoców, jesienią staje się dekoracyjny ze względu na liscie, które mają wtedy intensywny, ciemnoczerwony kolor.

Warto również posadzić w ogrodzie ozdobną trawę; wiele tych roślin ma pięknie wybarwione źdźbła i niewielkie wymagania. Źdźbła w kolorze zielono-żółtym ma trawa japońska ale jej wymagania są dość duże - lubi dobrą glebę i zacienine wilgotne miejsca. Odmienne wymagania ma kostrzewa sina - trawa i niebieskawym zabarwieniu lubiąca słońce i lekką glebę.

Osobny temat to kolorowe iglaki - najciekawsze są iglaki zmieniające kolor zimą.

WRZOSOWISKO

Wrzosowisko może być oryginalnym elementem kompozycji ogrodu a najlepszą porą do zakładania, jeżeli dysponujemy roślinami w doniczkach, jest okres gdy kwitną wrzosy bo od razu można ocenić efekty. Najefektowniej wrzosowisko wygląda na terenie łagonie pochylonym lub lekko pofałdowanym.
Więcej w artykule: Wrzosowisko - zakładanie i uprawa.

TRAWNIK

Trawnik to jeden z ważniejszych elementów kompozycji ogrodowych; wprowadza w ogrodzie pewien porządek a zielona trawa jest doskonałym tłem dla drzew, krzewów, kwiatów, budynków i dekoracji ogrodowych.
Więcej o trawnikach...