LAWENDA (Lavandula)- uprawa i zastosowanie.

Lawenda jest rośliną rejonu Morza Śródziemnego - w stanie dzikim można ją spotkać w Europie Południowej i Afryce Północnej.W naszych ogrodach i parkach też jest coraz częściej sadzona.

Lawendowy, pachnący klomb.

Są to w zależności od gatunku rośliny dwuletnie, byliny lub wieloletnie krzewy czy krzewinki o wys. 20-50 cm. tworzące gęsto rosnące krzaczki. W naszych ogrodach i parkach też jest coraz częściej sadzona.

Znanych jest około 50 odmian tej rośliny ale w naszych warunkach klimatycznych najłatwiej uprawia się lawendę wąskolistną - mogą ją z powodzeniem posadzić w swoim ogrodzie nawet początkujący amatorzy.
Oprócz tego w sprzedaży znajduje się lawenda francuska (Lavandula stoechas) i lawenda hiszpańska ale trzeba pamietać że te dwie odmiany są mało odporne na mrozy.
Lawenda francuska ma ciekawe kwiatostany, ciemnofioletowe z kępką liliowych wypustek na szczycie. Oprócz najczęstszej barwy fioletowej spotyka się kwiaty niebieskie lub białe.


Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) to roślina o wysokości 25-50 cm. liściach drobnych, lancetowatych, równowąskich, srebrzysto-zielonych, owłosionych. Jest krzewinką o łodygach rozgałęzionych, wysokości do 60 cm. Kwiaty drobne, w kolorze niebiesko-fioletowym lub różowym tworzą kwiatostan w kształcie kłosa na długiej łodydze. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Cała roślina posiada charakterystyczny intensywny lecz przyjemny zapach dzięki olejkowi eterycznemu.
Lawenda francuska (Lavandula stoechas) w naszych warunkach nie przekracza 0,5 m, w lepszych może dorastać nawet do 1 m. Przede wszystkim ciekawe kwiatostany, ciemnofioletowe z kępką iliowych wypustek na szczycie. Oprócz najczęstszej barwy fioletowej spotyka się kwiaty niebieskie lub białe. Liście szarozielone, wąskie, aromatyczne choć nie tak bardzo jak u lawendy wąskolistnej. Kwitnienie: maj - czerwiec; w sprzyjających warunkach może powtórzyć kwitnienie wczesną jesienią.


Lawenda hiszpańska (Lavandula dentata) ma pędy 60-90 cm wysokości. Liście wąskie, ciemnozielone, o drobno ząbkowanych brzegach. Kwiaty w kolorze ciemnopurpurowym, z małym jaśniejszym pióropusikiem na czubku. Zapach delikatniejszy, trochę przypominający rozmaryn.
Lawenda szypułkowa(Lavandula pedunculata subsp. pedunculata) podgatunek lawendy hiszpańskiej. Wiecznie zielone krzaczki o małych fioletowych lub ciemnopurpurowych kwiatach na długich łodygach. Kwiaty drobne, mają długie, fioletowe przylistki. Liście delikatne, szarozielone, aromatyczne. Wsokość do 60 cm. Kwitnie głównie wiosna i na początku lata.

Uprawa

Ze względu na pochodzenie wymaga cieplejszego i słonecznego stanowiska. Gleba przepuszczalna, nie musi być zbyt żyzna, lubi podłoże wapienne. Najbardziej wytrzymała na niesprzyjające warunki jest lawenda wąskolistna ale w bezśnieżne , ostre zimy może wymarzać. Lubi miejsca nasłonecznione o lekkim nachyleniu na południe, osłoniete od północy i wschodu. Ponieważ lawenda najlepiej udaje się na glebach alkalicznych warto miejsce , w którym będzie rosła zawapnować. Wskazane jest także coroczne nawożenie kompostem.
Wiosną należy roślinę przyciąć.
Generalnie lawendą uważa się z roślinę odporną na choroby i ataki szkodników, a nawet często stosuje się ją jako odstraszacz ale może ja zaatakować kanianka - roślina pasożytnicza. Zwalcza się ją usuwając porażone rośliny, które następnie należy spalić.

Rozmnażanie

Przez podział kęp wiosną lub jesienią, można też rozmnażać przez ukorzenianie sadzonek lub wysiew nasion. Nasiona lawendy wysiewajesienią na rozsadniku lub się w marcu, pod szkłem. Nasiona siane na wiosnę muszą być przedtem stratyfikowane. Można spróbować wysiać do doniczek i osłonić roślinę np. słoikiem. Kiełuje dość wolno.

Zastosowanie

Najczęściej sadzi się lawendę w skalnych ogródkach, na suchych zboczach. Można zastosować ją na obwódki. Warto też wspomnieć, że lawenda działa oddstraszająco na ślimaki i mrówki, korzystnie jest sadzenie jej w ogrodzie jeżeli mamy kłopoty z tymi żyjatkami.
Lawendę bardzo chętnie uprawiały i lubiły nasze prababcie stosując ją do wyrobu domowych pachnideł a suszone kwiaty umieszczone w woreczkach służyły do nadawania zapachu pościeli i bieliźnie. Ma to również inne praktyczne zastosowanie - suszone kwiaty i gałązki lawendy skutecznie odstraszają mole.
Kwiaty lawendy wykorzystuje się w produkcji olejku lawendowego używanego w przemyśle perfumeryjnym i farmaceutycznym.

Ciekawostki

Lawenda jest symbolem Prowansji, gdzie wykorzystuje się ją w produkcji pysznych miodów lawendowych.
Nie tylko w Prowansji można podziwiać i upajać się zapachem lawendy; również w Dalmacji, na wyspie Hvar zachwycają porośnięte lawendą wzgórza.
Lawendy używa się również jako przyprawy - najczęściej jako składnika ziół prowansalskich. Można stosować lawendę jako przyprawę do jagnięciny i królika.
Zapach olejku lawendowego łagodzi stres i napięcie.
Narodową kolekcję zimotrwałych taksonów rodzaju Lavandula na plantacji Przystanek Lawenda w miejscowości Borowiczki-Pieńki . Więcej informacji na stronie : http://www.przystaneklawenda.pl/

Tonik przeciwzmarszczkowy z lawendą - Wymieszać 50 g suszonych kwiatów lawendy i 100 g liści rozmarynu, zalać 1/2szklanki spirytusy. Odstawić na 2 tygodnie. Następnie rozcieńczyć 1 szklanką przegotowanej wody. Przemywać rano i wieczorem twarz, szyję i dekolt.

Nalewka na kwiatach lawendy
Nalewka ta będzie miała wszechstronne działanie, jeżeli przygotujemy ją w wersji wytrawnej - wtedy zdezynfekuje rany, pobudzi do gojenia, uspokoi, zrelaksjue a nawet złagodzi niestrawność.
Przepis
Przygotować 1 szklankę suszonych kwiatów lawendy i 1/2 litra wódki.
Kwiaty zalać wódką, szczelnie zamknąć i odstawić na dwa tygodnie w ciepłe ale ciemne miejsce, a następnie przefiltrować.
Wersja dla smakoszy
Jeżeli do podanego powyżej przepisu dodamy cytryny, suszonej skórki pomarańczowej i szklankę miodu to po miesiącu otrzymamy wykwintny trunek, który wraz z upływem czasu zyskuje na smaku.

fot.
Lavandula dentata, Leonora (Ellie) Enking /Flickr CC
Lavandula pedunculata, Thistle-Garden/Flickr CC

Zobacz także :

ZDROWIE Z OGRODU , LECZNICZE NALEWKI , ZIOŁA W OGRODZIE .

Rośliny pachnące

Zapachy roślin rządzą się własnymi prawami; są rośliny, które pachną mocniej w słońcu np. zioła takie lawenda, szałwia czy bazylia. Są też takie, których zapach najintensywniejszy jest wieczorem (np. maciejka, czy tytoń) a są też i takie, które zaczynają intensywnie pachnąć w trakcie zasuszania. Więcej w artykule: Zapachy w ogrodzie....

ROZMARYN

Aromatyczny krzew o wiecznie zielonych pędach. Starsze pędy są zdrweniałe, młodsze zielne. Liście rozmarynu są drobne, błyszczące, ciemnozielone. Wyglądem przypominają igły cisa. Kwiaty są drobne, niebieskofioletowe, jasnoniebieskie lub białe, zebrane w niewielkie groniaste kwiatostany na skróconych pędach.
Więcej informacji o rozmarynie...

OGRÓD FRANCUSKI

Ogród w stylu francuskim to przestrzeń dokładnie ujęta w ścisłe ramy. W ogrodach w stylu francuskim natura jest całkowicie podporządkowana myśli człowieka, prawie każdy fragment to starannie wyreżyserowana sceneria.
Więcej o ogrodach francuskich...