EKOLOGICZNY OGRÓD

Naturalne środki służące do zasilania roślin oraz do zwalczania chorób i szkodników w ogrodzie cieszą się sporym zainteresowaniem. I trudno się temu dziwić - są bezpieczniejsze od środków chemicznych, możemy je sami sporządzać no i są zgodne z naturą. Trzeba jednak pamiętać, że nie są to środki, które w cudowny sposób zawlczą wszystkie szkodniki i choroby w ogrodzie. Trzeba też uzbroić się w cierpliwość, bo środki naturalne działają wolniej niż radykalne środki chemiczne. Ważna jest też systematyczność - stosowanie gnojówek czy wywarów roślinnych musi być regularne. Najpowszechniejszmi preperatami ekologicznymi stosowanymi w ogrodzie są gnojowki, wywary i wyciągi z roślin. Najczęściej stosowane w preparatch ekologicznych rośliny to pokrzywa, wrotycz, skrzyp polny, czosnek, żywokost, paprocie narecznica samcza i orlica pospolita oraz rumianek.

Gnojówki

Na dno pojemnika układamy wymaganą ilość materiału z którego ma być sporządzona gnojówka (np. liści pokrzyw, skrzypu itd.) i zalewamy zalecaną ilością wody. Nie należy też napełniać naczyń wodą aż po sam brzeg, ponieważ w trakcie fermentacji powstają na powierzchni wody pęcherzyki i objetość płynu zwiększa się. Sam proces fermentacji trwa, w zależności od pogody, od 2 do 3 tygodni i w tym czasie lepiej naczynia nie przykrywać. Po skończeniu fermentacji, o czym świadczy brak pęcherzyków na powierzchni, możemy przykryć gnojówkę. Wszystkie gnojówki najlepiej sporządzać w naczyniach z tworzywa sztucznego, drewna lub fajansu. Naczynia metalowe nie nadają się do tego ze względu na szkodliwe susbatncje jakie mogą powstawać w wyniku fermetacji.

Stosowanie gnojówki z pokrzyw

Na dno pojemnika niemetalowego układamy pokrzywy (ok. 1/4 wys. pojemnika) i zalewamy wodą. Pojemnik przykrywamy i starmy się codziennie raz wymieszać fermetująca ciecz. Po około 2 tygodniach nawóz jest gotowy (powinien się już nie pienić i pachnie niezbyt pięknie). Podlewać rośliny wodnym roztworem gnojówki (ok. 50 ml gnojówki na 5 l wody).

Stosowanie gnojówki ze skrzypu

Do sporządzenia gnojówki ze skrzypu zalewamy 500g zielonych liści 5 litrami wody i czekamy do zakończenia fermentacji. Gnojówka ze skrzypu zawiera sporo kwasu krzemowego, który zapobiega powstawaniu chorób grzybowych (maczniaków, rdzy lub zarazy ziemniaka) oraz ogranicza występowanie mszyc i przędziorków.
Jak stosować : Rośliny opryskujemy roztworem gnojówki rozcieńczonym w stosunku 1:5.

Stosowanie gnojówki z paproci

Oprysk z gnojówki z paproci pomaga zwalczyć czerwce i mszyce na roślinach. Stosuje się ją też przy zwalczniu bawełnicy korówki występującej na drzewach owocowych i miseczników, które z kolei lubią rośliny ozdobne. Może też być używana do zawlaczania ślimaków. Gnojówkę sporządzamy z liści narecznicy samczej lub orlicy pospolitej. Liście paproci zbierać do końca czerwca. 500g świeżych liści lub 50g liści suszonych zalewamy 5 litrami wody i pozotawiamy do sfermentowania. W celu oprysku należy gnojówkę rozcieńczyć z wodą w proporcjach 1:10. Taki oprysk stosuje się na wiosnę przy zwalczaniu mszyc. W celu zwalczania ślimaków podlewać roztworem glebę wokół roślin. W zimie można przeprowadzić oprysk lub podlewać glebę gnojówką nierozcieńczoną. Tak zwalcza się ślimaki, bawełnicę korówkę i miseczniki.
UWAGA !!! Paprocie są roślinami trującymi i tę cechę zachowują również sporządzone z nich preperaty. Należy zachować środki ostrożności i trzymać je zabazpieczone w miejscu niedostępnym dla małych dzieci.

Wywary

Wszystkie wywary sporządza ię w natępujący sposób:
Surowiec roślinny na wywar rozdrabniamy, zalewamy i moczymy przez 24 godziny. Używamy niemetalowego naczynia. Następnie przelewamy całość do garnka i gotujemy na wolnym ogniu przez około 15-30 minut. Po ostudzeniu odcedzamy i wywar jest gotowy do zastosowania. Wywary stosuje się do opryskiwania i podlewania roślin. Nie są trwałe i dlatego zużywamy je od razu. Zazwyczaj stosuje się rozcieńczone w stosunku 1:5, 1:10 lub 1:20. Niektórych wywarów np. z kwiatów rumianku czy liści chrzanu nie rozcieńcza się.

Stosowanie wywaru z rumianku

Wywar z rumianku stosuje się przede wszystkim w celu wzmocnienia roślin. W tym celu 1/5 szklanki suszonych kwiatów rumianku zalewamy 1 literm wody i zagotowujemy. Po ostygnięciu przecedzamy.
Jak stosować :Wywaru z kwiatów rumianku nie rozcieńczamy. Opryskujemy rośliny przez cały okres wegetacji. Oprysk stosować co 2 tygodnie.
Wywar z rumianku stosuje się również jako zaprawę nasienną: moczymy nasiona przed siewem przez 30 minut.

Stosowanie wywaru z ząbków czosnku

Aby sporządzić wywar z ząbków czosnku zalewamy 75 g roztartych ząbków 10 litrami wody i robimy wywar. Stosujemy rozcieńczony z wodą w proporcji 1:10 w zwalczaniu wszelkich chorób grzybowych i bakteryjnych roślin. Wywar odstrasza też mszyce i inne owady.

Wywary z cebuli do oprysków i podlewania

Wywar z cebuli może byc pomocny przy zwalczaniu mszyc i chorób grzybowych:
75 g posiekanej cebuli zalewamy 10 l wody i gotujemy przez 30 minut. Po ostudzeniu wywaru opryskujemy nim rośliny. Wywar z cebuli może być tez nawozem dla dla kwitnących cyklamenów perskich:
0,5 kg obranej cebuli zalewamy 3 l wody i gotujemy 45 minut pod przykryciem. Ostudzonym płynem podlewamy cyklameny raz na 3 miesiące a słabsze okazy co miesiąc.

Stosowanie wywaru z pędów i korzeni pomidora

Do sporządzenia wywaru ze świeżych pędów lub korzeni pomidora zalewamy 2 kg surowca 2 litrami wody i gotujemy na małym ogniu przez 30 minut. Następnie odcedzamy wywar i uzupełniamy wodą tak by otrzymać 5 litrów preparatu. Wywar z pomidorów stosuje się przy zwalczaniu mszyc, przediorków i innych owadów żerującyh na liściach.
Jak stosować : Rośliny opryskujemy preparatem, do ktorego dodajemy trochę szarego mydła lub płynu do mycia naczyń.

Wzamcniający wywar dla roślin ze skrzypu

Wyciagi i wywary ze skrzypu polnego działają zapobiegawczo przeciw chorobom grzybiczym, chroni równiez przed występowaniem mszyc i przędziorków.
Należy zebrać (w okresie od czerwca do sierpnia), rozdrobnić i ususzyć skrzyp polny. Można też zastosować skrzyp sproszkowany kupiony w sklepie ogrodniczym.
1,5 kg świeżego ziela albo 200 g ususzonego moczyć przez 24 godziny w wodzie. Gorować przez godzinę i odcedzić. Regularnie spryskiwać rośliny wywarm rozcieńczonym w proporcji od 1:5 do 1:10.

Wyciągi

Wyciągi sporządza się w następujący sposób: Przygotowujemy rozdrobniony surowiec roślinny, suchy lub zielony, który zalewamy wodą na 24 godziny. Po tym czasie przcedzamy preparat dobrze wyciskając płyn. W zależności od od surowca używamy w stanie rozcieńczonym lub nierozcieńczonym.

Stosowanie wyciągu z ząbków czosnku

Ząbki czosnku pomocne są w zwalczaniu wszelkich chorób grzybowych i bakteryjnych roślin. Odstraszają też mszyce i inne owady.
Wyciąg sporządzamy w następujący sposób: 150 g roztartych ząbków czosnku zalewamy 10 litrami wody i odstawiamy na 24 godziny. Następnie przecedzamy dobrze wyciskając płyn.
Jak stosować : Stosujemy w stanie rozcieńczonym w stosunku 1:10. Opryskujemy zaatakowene rośliny.

Stosowanie wyciągu z wrotyczu

Aby uzyskać wyciąg z wrotyczu zalewamy 150 g liści 5 litrami wody. Pozostawiamy na 24 godziny a następnie odcedzamy. Wyciąg ten stosuje się aby ograniczyć występowanie mszyc i gąsienic. Pomocny jest przy zwalczniu śmietki cebulanki, wgryzki szczypiorka, owocówki i rdzy.
Jak stosować : Rośliny opryskujemy nie rozcieńczonym wyciągiem.

WYCIĄG Z MNISZKA LEKARSKIEGO

Wyciąg z mniszka lekarskiego przyspiesza wzrost roślin oraz zwalcza mszyce - ma właściwości owadobójcze i roztoczobójcze. Najlepszy jest preparat z całych roślin (wraz z korzeniem) w fazie kwitnienia.
Aby sporządzić preparat bierzemy 0,5 kg ziela, rozdrabniamy je i zalewamy 10 litrami wody np. w plastikowym wiaderku. Odstawiamy na parę godzin, po czym przecedzamy i opryskujemy rośliny. Wyciąg powinien być zużyty w ciągu 24 godzin. Warto wyciągiem z mniszka lekarskiego opryskać warzywa, drzewa i krzewy owocowe oraz ozdobne w okresie kwitnienia. Wyciąg jest bazpieczny dla owadów zapylających. Najlepiej opryskać rośliny tuż przed kwitnieniem i zaraz po kwitnieniu. Resztki kompostujemy co przyspiesza rozkład masy organicznej w kompoście.
Możemy też sporządzać z niego gnojówkę, którą podlewamy glebę co przyspiesza wzrost roślin i tworzenie się próchnicy w glebie oraz na opryski. Mniszka do przygotowania preparatów zbieramy od kwietnia do sierpnia, w fazie kwitnienia.

Ekologiczny ogród - zastosowanie szarego mydła potasowego

Oprysk wykonany z szarego mydła potasowego pozwala w naturalny spodób walczyć ze szkodnikami. Środek ten dziala zabójczo na wiele owadów; radzi sobie z mszycami i owadami miękkoskórnymi - zatyka ujścia przewodów powietrznych na powierzchni ciała insektów i osusza oskórek, wskutek czego słońce wysusza i zabija owady.
Jak używać środka - średnio należy użyć od 1 do 3 łyżek szarego mydła rozpuszczonych w 4 l wody. Inna proporcja to 150-300 g na około 10 l gorącej wody. Oprysk przeprowadzać po ostudzeniu roztworu.
Aby przekonać się o jakości szarego mydła wystarczy rozpuścić w wodzie odrobinę tego środka i gdy roztwór będzie przeźroczysty, bez widocznego osadu, mydło nadaje się do użycia.

Inne preparaty:

Czosnek granulownay pomocny w ochronie roślin
Czosnek w granulkach stosowany często w kuchni jako przyprawa, może być również pomocny w zwalczniu szkodników, zwłaszcza atakujących rośliny doniczkowe. Jeżeli zauważymy, że w doniczkach kręcą się małe muszki lub inne owady, warto rozsypać trochę granulatu na powierzchni podłoża a nieproszeni goście szybko powinni zniknąć. Granulki czosnku można też stosować do zwalczania chorób grzybowych.
UWAGA!!! Przy stosowaniu uważać aby nie użyć soli czosnkowej zamiast granulek, bo to mogłoby roślinom zaszkodzić.
Warto też stosować łupinki obrane ze świeżego czosnku. Zamiast wyrzucać lepiej je profilaktycznie zakopywać w podłożu roslin.

Soda oczyszczona na mszyce, roztocza i mączliki

Wymienione szkodniki warto zwalczać mieszankami niezagrażającymi pożytecznym owadom. Pomocna jest soda oczyszczona:
- 1 łyżeczkę sody oczyszczonej połączyć z 1/3 szklanki oleju jadajnego. Następnie odmierzyć 2 łyżeczki utworzonej mieszanki i połączyć ze szklanką ciepłej (ale nie gorącej !) wody. Silnie wstrząsnąć. Wlać do spryskiwacza i zrośić rośliny, na których są szkodniki. Czynność można powtarzać kilka razy bez szkody dla roślin.
- 2 łyżki stołowe sody oczyszczonej połączyć z 4 litami wody. Roztworem spryskać rośliny w ogrodzie.
- 1 szklankę sody oczyszczonej zmieszać z 2 litrami wody i kilkoma kroplami płynu do mycia naczyń. Od czasu do czasu, warto spryskać tą miksturą ogród w celu ochrony przed szkodnikami. Najlepsza pora oprysku to wczesny wieczór.

Preparaty mikoryzowe

Na początek warto przypomnieć, że mikoryza to symbioza grzybni z korzeniami roślin.
Dla polepszenia kondycji i odporności roślin a zwłaszcza tych wieloletnich dobrze jest zastosować preparaty mikoryzowe zawierające grzybnię grzybów jadalnych. Rozrastająca się między korzeniami grzybnia wzmiacnia je i wspomaga przyswajanie substancji pokarmowych. Dodatkowo poprzez zdolność magazynowania wody pomaga roślinom przetrwać suszę. Preparaty mikoryzowe, w postaci sypkich szczepionek, paleczek, żelu i podłoża zmieszanego z grzybnią można kupić zarówno w wersji uniwersalnej jak i dla specjalnego przeznaczenia: np. dla kwiatów, trawnika czy warzyw.

Różnorodność upraw

Stosowanie różnorodności upraw oraz zmianowania pozwala pełniej wykorzystać naturalne zasoby środowiska i jest zarazem działaniem ochronnym. Rozmaitość sadzonych na grządkach roślin utrudnia i hamuje rozprzestrzenianie się chorób i szkodników.

Allelopatia czyli wzajemne oddziaływanie roślin

Rośliny mogą oodziaływać na siebie zarówno pozytywnie jak i negatywnie. Znajomość wzajemnego oddziaływania na siebie poszczególnych roślin można wykorzystać do ich ochrony oraz lepszej uprawy. Powszechnie wiadomo, że zioła posadzone w pobliżu warzyw mają dobry wpływ na ich rozwój i poprawiają ich smak. Z kolei na smak i aromat truskawek korzystnie wpływa sąsiedztwo roślin strączkowych, cebuli oraz ściółka z igieł świerku lub sosny. Najbardziej znane pozytywne oddziaływania roślin to :
cebula - marchew
dynia - fasola i kukurydza
pomidor - pietruszka
słonecznik - ogórek
truskawka - czosnek
ziemniaki - fasola
Więcej na ten temat w artykule : Dobre i złe sąsiedztwo roślin.

EKOLOGICZNY OGRÓD - ZIMĄ ZADBAJMY O PTAKI

Sprzymierzeńcami człowieka w ochronie roślin są ptaki, a szczególnie sikorki. Dlatego też należy je zachecać do gniedżenia się w naszych ogrodach, Przywabią je odpowiednie skrzynki lęgowe oraz rozwieszone zimą doniczki z tłuszczem lub kawałki sloniny. Dokarmianie ptaków zimą może być ciekawym i pożytecznym zajęciem dla ogrodnika. Pamiętajmy jednak aby zwrócić uwagę na pokarm dla ptaków, jakim częstujemy naszych latających przyjaciół. Powinny to być odpowiednio dobrane mieszanki różnych nasion, które nie zaszkodzą ptakom, a pomogą im się wzmocnić i dostarczyć do organizmu odpowiednie tłuszcze i witaminy. Jeżeli zdecydujemy się na dokarmianie to trzeba być konsekwentnym i dbać o ptaki przez całą zimę, bo stworzenia te zapamiętują miejsca gdzie znalazły pożywienie i wracają do nich.
Fot. Julia Dobrzańska, Muzeum w Wilanowie.
Więcej o zimie w ogrodzie...

SZAŁWIA LEKARSKA

Szałwia lekarska jest rośliną wieloletnią, o łodygach zielonych, u nasady zdrewniałych. Ma szarozielone, lekko omszone liście na długich ogonkach, ułożone na pędzie naprzeciwlegle. Są też gatunki o liściach ciekawie wybarwionych. Kwiaty niebieskawofioletowe, rzadziej białe lub różowe, znajdują się na szczytach pędów, osadzone w kwiatostanach.
Więcej informacji o szałwii lekarskiej...

SZKODNIKI ROŚLIN OGRODOWYCH

Nie każdy mieszkaniec naszego ogrodu jest pożądany. Wiele mniejszych lub większych żyjatek to nieproszni goscie, którzy mogą poczynić wiele szkód wśród roślin użytkowych i ozdobnych. Jeżeli najazd szkodników przybiera rozmiary klęski żywiołowej i zmienia się w koszmar spędzajacy sen z oczu, nawet najbardziej pokojowo usposobiony ogrodnik musi przystąpić do walki. Zwycięstwo zależy od stopnia poznania przeciwnika i konsekwencji w zwalczaniu szkodnika a jeszcze lepiej zapobieganiu niechcianym wizytom.
Więcej o szkodnikach roślin ogrodowych...