LILIA (Lilium ) - klasyfikacja i zastosowanie.

Lilie należą do wyjatkowo pięknych roślin ozdobnych a duża ilość gatunków o urozmaiconych barwach i kształtach oraz zróżnicowane wymagania w uprawie sprawiają, że każdy posiadacz ogrodu znajdzie wśród tych roślin coś dla siebie.

Pachnąca kompozycja z lilii i goździków ogrodowych

Zastosowanie lilii jest szerokie: w uprawie gruntowej nadają się do ogrodów i parków gdzie można wykorzystywać je w kompozycjach bylinowych, sadzić je w szpalerach lub tworzyć z nich grupy. Nadają się także do obsadzania ogródków skalnych i zbiorników wodnych. Lilie są też doskonałym materiałem na kwiat cięty i jako taki są stosowane w różnego rodzaju kompozycjach przeznaczonych do dekoracji wnętrz.
Jeszcze do niedawna w naszym kraju uprawiano przede wszystkim lilię białą i lilię królewską.
W chwili obecnej w sklepach i centrach ogrodniczym dostępnych jest wiele gatunków tych pięknych roślin. Dla początkujacego ogrodnika najprostsze w uprawie są mieszańce azjatyckie.

Krótki opis lilii - czyli trochę przynudzania

Lilie to rośliny cebulowe o pędach wzniesonych, zakończonych na szczycie kwiatami zebranymi w grona lub baldachy. Cebula lilii jest zbudowana z zachodzących na siebie łusek wyrastających z piętki. Łuski te pełnią rolę magazynu, w którym gromadzone są składniki pokarmowe. Pęd wyrastający z cebuli lilii jest przeważnie jeden. Liście na pędzie mogą być osadzone skrętolegle, naprzeciwlegle lub okółkowo. Ale najważniejsze z punktu widzenia posiadacza ogrodu są kwiaty lilii. Mają one okwiat zróżnicowany na kielich i koronę. Kształt kwiatów może być trąbkowy (L.regale), turbanowo odgięty (L.martagon), dzwonkowy (L.parryi) lub kielichowy (L. bulbiferum). Jeśli chodzi o kolorystyke, to są w pzypadku lilii reprezentowane wszystkie barwy z wyjątkiem niebieskiej.

Klasyfikacja ogrodnicza lilii

Wyodrębnionych zostało dziewięć następujących grup lilii ogrodowych:
1. Mieszańce azjatyckie
2. Mieszańce martagon
3. Mieszańce candidum
4. Mieszańce amerykańskie
5. Mieszańce longiflorum
6. Mieszańce trąbkowe
7. Mieszańce orientalne
8. Mieszańce nie zaszeregowane do powyższych grup.
9. Gatunki i ich odmiany botaniczne nie zaszeregowane do żadnej innej grupy.

1. Mieszańce azjatycjkie

Grupa ta łączy gatunki występujące w Azji, które się między sobą krzyżują. Mieszańce azjatyckie wyróżniają się wczesną pora kwitnienia, są niewybredne co do podłoża i klimatu. Obejmuje mieszańce lilii najbardziej odporne na choroby - stąd też są one powszechnie uprawiane. Można rozmnażać je z nasion a rozmnożone rośliny dość szybko wchodzą w okres kwitnienia.
Ze względu na budowę kwiatu, w grupie tej wyróżnia się trzy podgrupy:
1a - o kwiatach wzniesionych - kielichowych
1b - o kwiatach skierowanych na boki - tarczowych
1c - o kwiatach zwieszonych i działkach turbanowato wygiętych.

2. Mieszańce martagon

Pierwsze tego typu mieszańce powstały w Holandii 1886 roku i pochodzą od dwóch gatunków L.martagon i L.hansonii. Są to bardzo silne rośliny, które odznaczaja się dużą odpornością na choroby wirusowe. Należą do najwyższych lilii - mogą nawet przekraczać 2 m. wysokości. Do tego są efektowne: w kwiatostanie mają niekiedy ponad 50 kwiatów. Rośliny te bardzo dobrze znoszą nasze warunki klimatyczne. Mogą być wykorzytywane w obsadzaniu rabat bylinowych oraz jako kwiat cięty.

3. Mieszańce candidum

Do tej grupy należą najstarsze historycznie lilie -L.candidum i L.chalcedonicum a pierwsze mieszańce tej grupy były już znane w pierwszej połowie XIX wieku. Mieszańce candidum odznaczają się pięknymi kwiatami ale nie są tak żywotne jak omawiane poprzednio.

4. Mieszańce amerykańskie

Pochodzą od gatunków rosnących dziko w Ameryce Północnej i przypominają budową L.parryi - mają niewielkie kwiaty o działkach silnie wywiniętych (turbanowych). Barwa kwiatów najczęściej żółta i pomarańczowa. Kwiaty silnie, ciemno nakrapiane. Rośliny są wyskokie - osiągają 1,5 m. wys. Wymagają gleby kwaśnej i wilgotnej i stanowiska półcienistego.

5. Mieszańce longiflorum

Obejmują lilie powstałe ze skrzyżowania L.longiflorum, L.formosanum, L.wallichianum i L.neilgherrense. Odznaczają się bardzo długimi, wąskimi trąbkami kwiatowymi barwy białej. W naszych warunkach kilmatycznych, w uprawie gruntowej, kwitną niestety trochę późno bo w drugiej połowie sierpnia. Przy zbyt wczesnych przymrozkach ich cebule, nieprzygotowane do spoczynku mogą przemarzać.

6. Mieszańce trąbkowe

Najmłodsza grupa mieszańcowa lilii zapoczątkowana odkryciem w 1903 roku lili królweskiej. Mieszańce tej grupy szieli się na cztery podgrupy ze względu na budowę kwiatów:
6a - trąbkowe kwiaty w kształcie lejka, dzialki dlugie i wąskie.
6b - trąbkowe kwiaty o długich działkach rozwartych na kształt kielicha
6c - trąbkowe kwiaty o dzwonkowatym kształcie, wyraźnie skierowane ku dołowi
6d - trąbkowe kwiaty, których działki są szeroko rozwarte na kształt gwiazdy.
Mieszańce trąbkowe należą do najpowszechniej uprawianych lilii ze względu na dość dużą odporność na choroby i nie sprzyjajace warunki atmosferyczne oraz łatwość rozmnażania z nasion. Ich cechą jest silny wzrost, obfite kwiatnienie wzrost i obfite kwitnienie. Kwitną od końca lipca a kwiaty wydzielają mocny zapach.

7. Mieszańce orientalne

Powstały ze skrzyżowania gatunków lilii występujących głównie w Japonii lub Chinach. Na podstawie budowy kwiatów dzieli się mieszańce orientalne na cztery podgrupy:
7a - kwiaty o długich działkach i kształcie trąbki
7b - kwiaty o działkach szeroko rozwartych na kształt czarki,
7c - kwiaty o szeroko rozwartych, płaskich działkach. 7d - kwiaty o silnie wywinietych do tyłu działkach.
Wszystkie mieszańce orientalne to rośliny niezwykłej urody ale niestety są wrażliwe na choroby, niesprzyjające warunki klimatczne i wymagają odpowiedniego podłoża.

8. Inne mieszańce

Mieszańce nie przyporządkowane do wcześniej wymienionych grup. Powstały w większości w wyniku krzyżowań gatunków kaukaskich. Wyróżniają się dużą zdrowotnością i są odporne na surowe zimy.

9. Inne gatunki

Gatunki botaniczne nie zaliczone do żadnej z poprzednich grup.

ZOBACZ ZDJĘCIA RÓŻNYCH GATUNKÓW LILII W GALERII LILII

WIĘCEJ INFORMACJI NA TEMAT UPRAWY LILII

WIĘCEJ INFORMACJI NA TEMAT SZKODNIKÓW LILII

Zastosowanie

Lilie są roślinami bardzo efektownie wyglądającymi, zarówno w ogrodzie jak i w postaci kwiatów ciętych. Najlepiej wygladają posadzone dużymi grupami na tle trawnika lub jako element rabaty bylinowej.
Zapach kwiatów lilii, choć przyjemny ale intensywny może być na dłuższą metę męczący - nie powinno się ich ustawiać w sypialni bo rano możemy obudzić się z silnym bólem głowy.

Ciekawostki związane z liliami

Lilie w naturalnym środowisku występują wyłącznie na półkuli północnej. Najbardziej na południe wysunięte obszary występowania lilii to południowe Indie i wyspa Luzon na Filipinach. Północna granica zasięgu występowania tej rośliny to obszary Kamczatki Centralna Syberia. Ponieważ nie lubią zbyt ciepłego klimatu, gatunki występujące na terenach najbardziej wysuniętch na południe np. Indiach rosną tylko w górach na wysokości ponad 2000 m.
Lilie pod względem ewolucyjnym są najmłodszymi z rodzaju roślin cebulowych i pochodzą od szachownic a bezpośrednio od rośliny zwanej nomocharis.

LETNIE KWIATY CEBULOWE

Większość letnich kwiatów cebulowych i bulwiatych bardzo efektownie kwitnie - jeżeli chcemy wprowadzić trochę żywych kolorów i egzotyki do ogrodu to te rośliny na pewno się sprawdzą. Cebule i bulwy kwitnące latem sadzi się na wiosnę, a ponieważ z reguły są wrażliwe na mrozy muszą być wykopywane po pierwszych przymrozkach i przechowywane w pomieszczeniach. Najczęściej, z roślin cebulowych i bulwiastych kwitnących latem, sadzi się w ogrodach popularne mieczyki i dalie.
Więcej o letnich kwiatach cebulowych...

OGRÓD FRANCUSKI

Ogród w stylu francuskim to przestrzeń dokładnie ujęta w ścisłe ramy. W ogrodach w stylu francuskim natura jest całkowicie podporządkowana myśli człowieka, prawie każdy fragment to starannie wyreżyserowana sceneria. W ogrodzie francuskim wszystko jest starannie zaplanowane; położenie tarasów, fontann, rzeźb, równe ścieżki i aleje, sztuczne jeziora, dywanowe rabaty o geometrycznych kształtach, równo przystrzyżone drzewa i krzewy.
Więcej o ogrodach francuskich...

Rośliny pachnące

Zapachy roślin rządzą się własnymi prawami; są rośliny, które pachną mocniej w słońcu np. zioła takie lawenda, szałwia czy bazylia. Są też takie, których zapach najintensywniejszy jest wieczorem (np. maciejka, czy tytoń) a są też i takie, które zaczynają intensywnie pachnąć w trakcie zasuszania. Więcej w artykule: Zapachy w ogrodzie....