LILIA (Lilium ) - uprawa i zastosowanie
Lilie należą do wyjatkowo pięknych roślin ozdobnych a duża ilość gatunków o urozmaiconych barwach i kształtach oraz zróżnicowane wymagania w uprawie sprawiają, że każdy posiadacz ogrodu znajdzie wśród tych roślin coś dla siebie.
Pachnąca kompozycja z lilii i goździków ogrodowych
|
|
Zastosowanie lilii jest szerokie: w uprawie gruntowej nadają się do ogrodów i parków gdzie można wykorzystywać je w kompozycjach bylinowych, sadzić je w szpalerach lub tworzyć z nich grupy. Nadają się także do obsadzania ogródków skalnych i zbiorników wodnych. Lilie są też doskonałym materiałem na kwiat cięty i jako taki są stosowane w różnego rodzaju kompozycjach przeznaczonych do dekoracji wnętrz.
Jeszcze do niedawna w naszym kraju uprawiano przede wszystkim lilię białą i lilię królewską.
|
W chwili obecnej w sklepach i centrach ogrodniczym dostępnych jest wiele gatunków tych pięknych roślin. Dla początkujacego ogrodnika najprostsze w uprawie są mieszańce azjatyckie.
Krótki opis lilii- czyli trochę przynudzania
Lilie to rośliny cebulowe o pędach wzniesonych, zakończonych na szczycie kwiatami zebranymi w grona lub baldachy. Cebula lilii jest zbudowana z zachodzących na siebie łusek wyrastających z piętki. Łuski te pełnią rolę magazynu, w którym gromadzone są składniki pokarmowe. Pęd wyrastający z cebuli lilii jest przeważnie jeden. Liście na pędzie mogą być osadzone skrętolegle, naprzeciwlegle lub okółkowo. Ale najważniejsze z punktu widzenia posiadacza ogrodu są kwiaty lilii. Mają one okwiat zróżnicowany na kielich i koronę. Kształt kwiatów może być trąbkowy (L.regale), turbanowo odgięty (L.martagon), dzwonkowy (L.parryi) lub kielichowy (L. bulbiferum). Jeśli chodzi o kolorystyke, to są w pzypadku lilii reprezentowane wszystkie barwy z wyjątkiem niebieskiej.
|
UPRAWA LILII
|
|
Klasyfikacja ogrodnicza lilii
Wyodrębnionych zostało dziewięć następujących grup lilii ogrodowych:
1. Mieszańce azjatyckie
2. Mieszańce martagon
3. Mieszańce candidum
4. Mieszańce amerykańskie
5. Mieszańce longiflorum
6. Mieszańce trąbkowe
7. Mieszańce orientalne
8. Mieszańce nie zaszeregowane do powyższych grup.
9. Gatunki i ich odmiany botaniczne nie zaszeregowane do żadnej innej grupy.
1. Mieszańce azjatycjkie
Grupa ta łączy gatunki występujące w Azji, które się między sobą krzyżują. Mieszańce azjatyckie wyróżniają się wczesną pora kwitnienia, są niewybredne co do podłoża i klimatu. Obejmuje mieszańce lilii najbardziej odporne na choroby - stąd też są one powszechnie uprawiane. Można rozmnażać je z nasion a rozmnożone rośliny dość szybko wchodzą w okres kwitnienia.
Ze względu na budowę kwiatu, w grupie tej wyróżnia się trzy podgrupy:
1a - o kwiatach wzniesionych - kielichowych
1b - o kwiatach skierowanych na boki - tarczowych
1c - o kwiatach zwieszonych i działkach turbanowato wygiętych.
2. Mieszańce martagon
Pierwsze tego typu mieszańce powstały w Holandii 1886 roku i pochodzą od dwóch gatunków L.martagon i L.hansonii. Są to bardzo silne rośliny, które odznaczaja się dużą odpornością na choroby wirusowe. Należą do najwyższych lilii - mogą nawet przekraczać 2 m. wysokości. Do tego są efektowne: w kwiatostanie mają niekiedy ponad 50 kwiatów. Rośliny te bardzo dobrze znoszą nasze warunki klimatyczne. Mogą być wykorzytywane w obsadzaniu rabat bylinowych oraz jako kwiat cięty.
3. Mieszańce candidum
Do tej grupy należą najstarsze historycznie lilie - L.candidum i L.chalcedonicum a pierwsze mieszańce tej grupy były już znane w pierwszej połowie XIX wieku. Mieszańce candidum odznaczają się pięknymi kwiatami ale nie są tak żywotne jak omawiane poprzednio.
4. Mieszańce amerykańskie
Pochodzą od gatunków rosnących dziko w Ameryce Północnej i przypominają budową L.parryi - mają niewielkie kwiaty o działkach silnie wywiniętych (turbanowych). Barwa kwiatów najczęściej żółta i pomarańczowa. Kwiaty silnie, ciemno nakrapiane. Rośliny są wyskokie - osiągają 1,5 m. wys. Wymagają gleby kwaśnej i wilgotnej i stanowiska półcienistego.
5. Mieszańce longiflorum
Obejmują lilie powstałe ze skrzyżowania L.longiflorum, L.formosanum, L.wallichianum i L.neilgherrense. Odznaczają się bardzo długimi, wąskimi trąbkami kwiatowymi barwy białej. W naszych warunkach kilmatycznych, w uprawie gruntowej, kwitną niestety trochę późno bo w drugiej połowie sierpnia. Przy zbyt wczesnych przymrozkach ich cebule, nieprzygotowane do spoczynku mogą przemarzać.
6. Mieszańce trąbkowe
Najmłodsza grupa mieszańcowa lilii zapoczątkowana odkryciem w 1903 roku lili królweskiej. Mieszańce tej grupy szieli się na cztery podgrupy ze względu na budowę kwiatów:
6a - trąbkowe kwiaty w kształcie lejka, dzialki dlugie i wąskie.
6b - trąbkowe kwiaty o długich działkach rozwartych na kształt kielicha
6c - trąbkowe kwiaty o dzwonkowatym kształcie, wyraźnie skierowane ku dołowi
6d - trąbkowe kwiaty, których działki są szeroko rozwarte na kształt gwiazdy.
Mieszańce trąbkowe należą do najpowszechniej uprawianych lilii ze względu na dość dużą odporność na choroby i nie sprzyjajace warunki atmosferyczne oraz łatwość rozmnażania z nasion. Ich cechą jest silny wzrost, obfite kwiatnienie wzrost i obfite kwitnienie. Kwitną od końca lipca a kwiaty wydzielają mocny zapach.
7. Mieszańce orientalne
Powstały ze skrzyżowania gatunków lilii występujących głównie w Japonii lub Chinach. Na podstawie budowy kwiatów dzieli się mieszańce orientalne na cztery podgrupy:
7a - kwiaty o długich działkach i kształcie trąbki
7b - kwiaty o działkach szeroko rozwartych na kształt czarki,
7c - kwiaty o szeroko rozwartych, płaskich działkach.
7d - kwiaty o silnie wywinietych do tyłu działkach.
Wszystkie mieszańce orientalne to rośliny niezwykłej urody ale niestety są wrażliwe na choroby, niesprzyjające warunki klimatczne i wymagają odpowiedniego podłoża.
8. Inne mieszańce
Mieszańce nie przyporządkowane do wcześniej wymienionych grup. Powstały w większości w wyniku krzyżowań gatunków kaukaskich. Wyróżniają się dużą zdrowotnością i są odporne na surowe zimy.
9. Inne gatunki
Gatunki botaniczne nie zaliczone do żadnej z poprzednich grup.
Costa del Sol (mieszaniec azjatycki)
|
Leucanthum (mieszaniec longiflorum)
odmiana "Quail"
|
Medusa (mieszaniec orientalny)
|
ZOBACZ ZDJĘCIA RÓŻNYCH GATUNKÓW LILII W GALERII LILII
WIĘCEJ INFORMACJI NA TEMAT UPRAWY LILII
Ciekawostki związane z liliami
Lilie w naturalnym środowisku występują wyłącznie na półkuli północnej. Najbardziej na południe wysunięte obszary występowania lilii to południowe Indie i wyspa Luzon na Filipinach. Północna granica zasięgu występowania tej rośliny to obszary Kamczatki Centralna Syberia. Ponieważ nie lubią zbyt ciepłego klimatu, gatunki występujące na terenach najbardziej wysuniętch na południe np. Indiach rosną tylko w górach na wysokości ponad 2000 m.
Lilie pod względem ewolucyjnym są najmłodszymi z rodzaju roślin cebulowych i pochodzą od szachownic a bezpośrednio od rośliny zwanej nomocharis.
Katalog stron o zdrowiu
serwisy poświęcone zdrowiu, poradniki, lekarze, ubezpieczenia zdrowotne, uzdrowiska, sanatoria w Polsce, apteki. Medycyna naturalna, zioła, diety.
zobacz katalog....
TEMATY NA KWIECIEŃ
SĄSIEDZTWO ROŚLIN
Rośliny mogą odziaływać na siebie zarówno pozytywnie jak i negatywnie. Znajomość wzajemnego oddziaływania na siebie poszczególnych roślin można wykorzystać do ich ochrony oraz lepszej uprawy. Powszechnie wiadomo, że zioła posadzone w pobliżu warzyw mają dobry wpływ na ich rozwój i poprawiają ich smak. Z kolei na smak i aromat truskawek korzystnie wpływa sąsiedztwo roślin strączkowych, cebuli oraz ściółka z igieł świerku lub sosny.
Fot. Magda Mastykarz, muzeum w Wilanowie.
więcej na temat sąsiedztwa roślin...
Można jeszcze wysiać do pojemników nasiona roślin jednorocznych o przedłużonym okresie wegetacji takich jak szałwia, begonia, lobelia, żeniszek, petunia, werbena czy lewkonie.
Wysiewamy również do skrzynek ziola takie jak bazylia i majeranek oraz warzywa takie jak wczesna sałata, szpinak, pomidory, papryka, cebula, seler i warzywa kapustne.
W kwietniu na miejsca stałe można siać smagliczkę, groszek pachnący, maciejkę, szarłat, nagietki, chabry, kosmosy, klarkie, ułudkimaczki kalifornijskie, czarnuszki, ślazówki.
więcej na temat wysiewów roślin...
Większość traw ozdobnych bardzo łatwo daje się rozmnożyć w sposób wegetatywny, najprościej przez podział roślin matecznych. W ten sposób można rozmnożyć np. kostrzewy, sitowia, ostnice, miskanty. Kępy roślin matecznych wykopujemy z ziemi, dzielimy na kilka mniejszych kęp potomnych, które sadzimy od razu na miejsce stałe. Po posadzeniu rośliny dobrze podlewamy.
Innym sposobem jest rozmnażanie rozłogi - tak można rozmnożyć mozgi, miskanty czy rajgrasy. Rozmnażanie generetywne, przez wysiew nasion, jest bardziej kłopotliwe i dłużej trzeba czekać na efekty.
więcej o trawach ozdobnych...
Wiosną mamy też najlepszy czas na dzielenie bylin kwitnących latem i jesienią. W tym celu wykopujemy kępy roślin, oczyszczamy korzenie z chwastów i obumarłych części a następnie kępy dzielimy rozrywając je lub rozcinając. Sadzimy podzielone rośliny w nowe miejsca pamietejącaby miały nieco miejsca na rozrost i obficie podlewamy.
więcej o bylinach i rabatach bylinowych...
|
Porady ogrodnicze :
|
|
TULIPANY WARTE ZŁOTA
Cebulki tulipanów sprowadzono do Europy z ogrodów perskich i tureckich. W XVI wieku były tak cenne dla Holendrów, że ich wartość dorównywała wartości złota.
Obecnie największym eksporterem tulipanów na świecie jest Holandia, gdzie na wiosnę rozkwitają gigantyczne tulipanowe pola.
Gama kolorów, w których kwitną tulipany jest szeroka - od śnieżno białych przez kremowe, żółte, pomarańczowe i różowe do ciemno czerwonych, fioletowych.
Więcej informacji o tulipanach...
|
|
